سامانه مدیریت بحران همراه اول چیست، چگونه کار می‌کند و آیا امکان ادغام با 5G را دارد؟

حدود یک ماه پیش در میانه آذر، تعدادی از مردم پایتخت نشین با پیام هشدار زلزله بر روی تلفن همراه خود مواجه شدند.

اتفاقی که در دقایق اولیه نگرانی از بروز زمین‌لرزه در پایتخت را افزایش داد اما به سرعت مشخص شد که پیام ارسال شده به دلیل خطای تیم تحقیقاتی برای تست قابلیت هشدار بلایای طبیعی بوده است.

این پیام تنها از سمت همراه اول برای بخشی از مردم در تهران ارسال شده بود و تیم تحقیقاتی اپراتور اول کشور به اشتباه این پیام را ارسال کرده بودند اما چنین اشتباهی باعث شد تا مردم با نحوه عملکرد فناوری CBC بیشتر آشنا شوند.

فناوری قدیمی که سال‌هاست از آن استفاده نمی‌شود اما حالا در بسیاری از کشورهای پیشرفته مورد توجه قرار گرفته و همراه اول هم در کشورمان به سمت توسعه آن قدم برداشته است.

CBC چیست و چه مزیت‌هایی دارد؟

سامانه هشدار عمومی در بستر بخش سلولی با Cell Broadcast Center یک فناوری مربوط به پیش از سال 2000 است. با این فناوری می‌توانید با محدودیت کم و تاخیر ناچیز، یک پیام را برای تعداد زیادی از کاربران ارسال کنید.

در واقع با این فناوری می‌توان به تمام افراد تحت پوشش بخش مورد نظر از آنتن‌های سلولی اپراتورها پیام ارسال کرد، آن هم بدون قطعی، تاخیر و یا هیچ مشکل دیگری، همچنین پیام مانند SMS به مخاطب نمی‌رسد بلکه مانند یک نوتیفیکیشن مهم در گوشی او ظاهر می‌شود؛ بنابراین می‌توانید مطمئن شوید که تمام افراد در موقعیت جغرافیایی مورد نظر اگر گوشی دم دستشان باشد، از اطلاع رسانی شما با خبر می‌شوند.

تفاوت CBC و SMS در چیست؟

تفاوت سرویس CBC با SMS آن است که در SMS پیام به صورت یک به یک (یعنی از یک منبع به یک مقصد) یا یک به چند (با تعداد مقاصد محدود) ارسال می‌شود اما در CBC چنین محدودیت‌هایی وجود ندارد.

ضمن این که تاخیر و مشکل عدم ارسال در CBC وجود ندارد و پیام مورد نظر به صورت لحظه‌ای برای عده‌ای از کاربران ارسال خواهد شد.

به عنوان مثال برای ارسال پیامک به صد مشترک باید حدود 30 ثانیه صبر کنید اما با CBC می‌توانید در 10 ثانیه به 500 هزار کاربر پیام ارسال کنید.

مورد بعدی آن است که در CBC می‌توان پیام مورد نظر را برای گروهی از مردم بر اساس موقعیت مکانی ارسال کرد، یعنی این فناوری بر اساس پوشش جغرافیایی پیام ارسال می‌کند و به همین دلیل اگر بخواهید پیامی فوری به مردم یک منطقه بدهید، می‌توانید از این فناوری استفاده کنید.

با این شرایط، استفاده از CBC برای ارسال پیام هشدارهای عمومی و محیط زیستی بسیار مناسب است، به طور مثال اگر منطقه‌ای در خطر سیل، سونامی، زمین‌لرزه یا حملات نظامی و بمب‌باران باشد، با CBC می‌توانید بدون تاخیر و بدون نیاز به اینترنت، پیام هشدار را در سریع‌ترین زمان به مردم حاضر در همان منطقه جغرافیایی با هر نوع اتصال قوی یا ضعیفی ارسال کنید تا بتوانند جان خود را نجات دهند.

ضمن این که تمامی گوشی‌های موبایل جدید یا قدیمی که یکی از فناوری‌های 2G ،3G ،4G و 5G را پشتیبانی کنند، قادر به دریافت این نوع پیام هستند.

البته از این فناوری در محیط‌های کوچک‌تر مانند مناطق نظامی و شهرک‌های بزرگ هم می‌شود استفاده کرد.

همانطور که می‌دانید، آزمایش انجام شده توسط همراه اول با محتوای ارسال پیام زلزله بود، البته این سیستم نمی‌تواند بلایای طبیعی را پیش‌بینی و به صورت خودکار پیام هشدار صادر کند، اما در صورت پیش‌بینی یک حادثه یا برای هشدارهای لحظه‌ای می‌توان پیام‌های از پیش آماده را برای این فناوری در نظر گرفت و در صورت لزوم، پیام مورد نظر را به کاربران یک منطقه ارسال کرد.

در واقع کار پیش‌‌بینی حادثه یا میزان خسارت باید توسط مراکز تخصصی مانند مرکز لرزه‌نگاری انجام شود و این سرویس تنها حکم یک سیستم اطلاع‌رسانی در لحظه را دارد.

فناوری CBC در دیگر کشورهای جهان

این فناوری در کشورهای مختلف برای اعلام هشدارهای در لحظه در هنگام بروز بلایای طبیعی استفاده می‌شود. به عنوان مثال کشورهای جنوب شرق آسیا که همواره درگیر سیل، زلزله و سونامی هستند، از چندین سال پیش با استفاده از این فناوری به مردم مناطق تحت خطر هشدار می‌دادند. همچنین این فناوری به تازگی در کشور آلمان در قالب بخشی از برنامه هشدار عمومی مورد آزمایش قرار گرفته است.

همچنین کشور چین توسط کمپانی بزرگ چاینا موبایل یک همکاری جدید با شرکت اریکسون را آغاز کرده که مربوط به استفاده از CBC در اطلاع‌رسانی حوادث طبیعی و موارد اضطراری است.

سامانه جامع اطلاع‌رسانی و مدیریت بحران با ادغام CBC و 5G

البته چاینا موبایل و اریکسون برای توسعه راهکارهای اطلاع‌رسانی‌های بلادرنگ از فناوری 5G هم استفاده می‌کنند. در واقع چاینا موبایل به دلیل اهمیت استفاده از فناوری نسل پنجم ارتباطات به سراغ اریکسون رفت.

با بهره‌گیری از فناوری 5G سیستم اطلاع‌رسانی بلادرنگ به یک سیستم جامع پیشگیری، اطلاع رسانی و مدیریت بحران تبدیل می‌شود. هر حکومتی برای مدیریت یک بحران مانند بلایای طبیعی به اطلاعات جامع، دقیق و در لحظه نیاز دارد. فناوری 5G می‌تواند دستیابی دولت‌ها به آمار و اطلاعات دقیق و پایش داده‌های مربوط به گستردگی، حجم، میزان خسارت، اتصال یا قطع ارتباطات، نحوه کمک‌رسانی و غیره را تسهیل بخشد.

فناوری‌ 5G با ارائه اتصال پایدار، تاخیر کم و بر حسب تقاضا، در دسترس بودن اطلاعات را تسریع می‌کند. همچنین با وجود 5G می‌توان به استفاده از اینترنت اشیا روی آورد تا با استفاده از ارتباطات منحصر به بخش‌های مختلف حتی آمارهای دقیق‌تری را پایش کرد.

اتصال سریع، پایدار و با پهنای باند بین تیم‌های مختلف آسیب شناسی، مدیریت و امدادی می‌تواند اولین و بزرگ‌ترین مزیت استفاده از 5G در کنار CBC برای مدیریت بحران‌های ناگهانی باشد.

با استفاده از 5G و حتی اینترنت اشیا می‌توان خدمات اورژانسی را متحول کرد و داده‌های مورد نظر را به سرعت انتقال و جمع‌آوری کرد. همچنین مدیریت ترافیک، راه‌بندان‌ها، جاده‌ها و وسایل نقلیه از مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از اینترنت اشیا و 5G بوده که با ترکیب سیستم اطلاع رسانی CBC می‌تواند در مواقع بحرانی، چالش‌های به وجود آمده را چند پله آسان‌تر و دقیق‌تر برطرف کند.

همچنین ایجاد شبکه‌های 5G در مناطق دورافتاده می‌تواند مشکلات ارتباطی پس از وقوع حادثه را به طور کامل برطرف سازد تا بتوان با داده‌های آماری دقیق به امداد و نجات و بررسی خسارت‌های وارده پرداخت.

به همین دلایل است که کشور چین با کمک شرکت اریکسون سیستم CBC را با فناوری 5G ادغام کرده و به دنبال ایجاد یک سیستم مدیریت بحران کارآمد و قابل اطمینان است. این سیستم جامع شامل تجزیه و تحلیل هشدار اولیه، پایش بلایای طبیعی، فرماندهی و اعزام و ارزیابی پس از فاجعه است.

اریکسون در خصوص قرارداد با چاینا موبایل اعلام کرد: در این همکاری امکان پوشش بیشتر، پهنای باند بالاتر، تاخیر کم و اتصال پایدارتر شبکه 5G در مواقع بروز حادثه تاکید شده است.

نتیجه این همکاری یک شبکه یکپارچه مانیتورینگ آسمان و زمین 5G است که چالش‌های یکپارچه‌سازی و اشتراک‌گذاری داده‌ها، استقرار و پوشش بیشتر را برطرف می‌کند، یعنی یک مدل هشدار زودهنگام چند خطر 5G هوشمند، که پردازش داده‌ها را تسریع می‌کند و دقت را برای انتقال سریع داده‌ها، پردازش یکپارچه و شناسایی چند خطر بهبود می‌بخشد.

سامانه جامع اطلاع‌رسانی و مدیریت بحران در ایران

اپراتورهای تلفن همراه در کشور در حال پیاده‌سازی و آزمایش‌های مربوط به CBC هستند. به ویژه همراه اول که در مرحله اجرایی قرار دارد و حتی در اتفاقی که روز 16 آذر رخ داد، مشخص شد که همراه اول می‌تواند در مواقع حساس و ضروری از این سیستم استفاده کند و به کاربران پیام هشدار ارسال کند، این سیستم هم به درستی اجرا شد.

همچنین فناوری 5G وارد کشور شده و هر چند توسعه آن به کندی پیش می‌رود اما می‌توان با سرعت بخشیدن به مناطق تحت پوشش این فناوری از مزیت ادغام 5G و CBC در کشور بهره‌ برد.

اپراتورهای ایرانی با رفع موانع موجود برای توسعه پوشش منطقه‌ای 5G می‌توانند به مرحله توسعه یوزرکیس‌های اجرایی از ادغام‌سازی و ترکیب سامانه هشدار عمومی در بستر بخش سلولی با نسل پنجم ارتباطات بروند تا هر چه سریع‌تر بتوانیم این فناوری را در کشور توسعه و از کاربردهای آن بهره‌مند شویم.

در روز 16 آذر رئیس اداره سامانه‌ها و تجهیزات شبکه مرکز تحقیق و توسعه اپراتور همراه اول در یک مصاحبه ابراز امیدواری کرد تا با عملیاتی شدن هر چه سریعتر سامانه CBC این اپراتور، شاهد بهبود خدمت‌رسانی و کاهش صدمات رخدادهایی مانند سیل امام‌زاده داوود تهران که مرداد ماه امسال اتفاق افتاد و متاسفانه ۲۲ نفر جان خود را از دست دادند، باشیم.

حال این فناوری با ادغام فناوری 5G همراه اول می‌تواند در هنگام بروز حوادث طبیعی مانند سیل یا زلزله به آمار و اطلاعات دقیق و پایش داده‌های مربوط به گستردگی، حجم، میزان خسارت، اتصال یا قطع ارتباطات، نحوه کمک‌رسانی و غیره را تسهیل بخشد.

در واقع با الگوبرداری از کشورهای پیشرفته در راه‌اندازی سرویس جامع اطلاع‌رسانی و مدیریت بحران می‌توان نمونه بومی آن را توسط اپراتورهای داخلی مانند همراه اول اجرایی و جان و مال هموطنان و شهروندان را از حوادث مختلف حفظ کرد.