چرا سونی و اچ‌تی‌سی سقوط می‌کنند اما برندهای چینی در حال صعود هستند؟

دنیای تلفن‌های همراه جدیدا خیلی بی‌رحم شده‌است! شاه‌ نوکیایی که گفته می‌شد در سال 2009 بیش از 47 درصد بازار تلفن‌های همراه را به تنهایی در اختیار داشت، و سلطان بلامنازع این عرصه محسوب می‌شد، سال گذشته به آرامی از دور خارج شد. سونی که با وجود طراحی‌های بی‌نظیر و حرفه‌ای خود، به خاطر تولید نکردن گوشی‌های مثلثی و لوزی شکل دلخواه کاربران، در حال از دست دادن بازار است. گرچه آمنی بالانس همه ساله بخش اعظم جوایز طراحی را درو می‌کند، اما انگار کاربران آن را نمی‌پسندند. اچ‌تی‌سی با اصالت و شیک‌پوش هم که به همین دلیل در حال کشیدن نفس‌های آخر است.
کمپانی‌های با اصالت همیشه قابل احترام بوده و هستند. اما این دوره و زمانه کی احترام سرش می‌شود؟!
از طرفی دیگر، این وسط کبک بعضی‌ها بدجوری خروس می‌خواند… کی؟ معلوم است! هوآوی، میزو، شیائومی، اوپو و…
این کمپانی‌ها که اکثرا به جز تقلید کاری بلد نیستند، همواره در طی 3 سال اخیر رشد کرده‌اند، در حالی که کمپانی‌های بزرگ، اصیل و صاحب نامی همچون نوکیا، سونی، اچ‌تی‌سی و بلک‌بری به شدت افت کرده‌ و ضعیف شده‌اند. به راستی دلیل افت بزرگان و رشد چینی‌ها چیست؟ با ما باشید تا بدانید!
دلایل رشد و فروش بالای کمپانی‌های چینی چندین مورد است، که به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

1- قیمت‌های پایین‌تر نسبت به رقبا
اصلی‌ترین دلیل رشد این کمپانی‌ها، فقط و فقط یک چیز بوده‌ است: قیمت پایین. در بین این کمپانی‌ها، حاشیه سود شیائومی از همه کمتر است، و همین ارزان‌ فروشی موجب شده که فروش بسیار بالایی را تجربه کند. حاشیه سود این کمپانی نوپا در سال گذشته کمتر از 56 میلیون دلار بوده، در حالی که بیش از 18.7 میلیون گوشی هوشمند فروخته است! این بدان معناست که به ازای هر گوشی، تنها 3 دلار سود به جیب شیائومی رفته‌است! حاشیه سود آن طبق آمار تنها 1.8 درصد بوده‌است! به راستی این بازی مضحک چه معنایی دارد؟ چرا این کمپانی حاضر است با این سود بخور و نمیر به کارش ادامه دهد؟ جواب واضح است: بدون شک این کمپانی تا ابد این گونه نخواهد ماند. فقط کافیست رقبایی همچون اچ‌تی‌سی و سونی از میدان به در شوند. آن وقت است که شیائومی و رفقایش هم آرام آرام قیمت‌ها را بالا برده و سود کم چند سال گذشته خود را با قیمت‌های بالا جبران می‌کنند، البته که همین‌طور می‌شود و صدالبته که کاربران هم در نبود برند‌های با اصالت و محبوب، چاره‌ای جز خرید از باند برادران چینی ندارند! از قدیم گفته‌اند: چو بیشه تهی ماند از نره شیر، شغالی به بیشه درآید دلیر!
جایی که سونی و اچ‌تی‌سی نباشند، به ناچار باید یک چینی خرید. این حرف را نمی‌زنم که بگویم مثلا هوآوی برند بدی است. نه! این کمپانی محترم از نظر من 2 مشکل اساسی دارد. اول اینکه تقلید در ذاتش است، و دیگر این که اصولا به آپدیت اعتقادی ندارد! یک گوشی سونی اکسپریا Z2 یک هفته در دست من بود. در این یک هفته بیش از 6 آپدیت نرم‌افزاری برای واکمن، آلبوم، Movie creator ،info eye و … دریافت کردم. در حالی که هوآوی گوشی P7 را با اندروید 4.4 به بازار فرستاده و هنوز خبری از اندروید نسخه بالاتر برای آن نیست. اما به عقیده اغلب کاربران، سخت‌افزار داخلی مهم‌تر از پشتیبانی نرم‌افزاری است. بسیاری معتقدند که وقتی سخت‌افزار شیائومی Mi 4 دقیقا با اکسپریا Z3 برابر است، پول دادن برای اکسپریا، درحالی که قیمت آن دو برابر گوشی شیائومی است، اصلا به صرفه نیست!

2- تکیه بر ارتقای ویژگی‌های سخت افزاری

تابه‌حال سری به پاساژ مشهور و کمی مخوف موبایل تهران زده‌اید؟ منظورم بازار علاءالدین است. بنده که یکی دوبار شرف حضور بدانجا را یافته‌ام. خدا گذر گرگ بیابان را هم به علاءالدین نیندازد! همین یک عبارت در این بازار بیش از 20 بار به گوشتان می‌خورد: این گوشی 8 هسته‌ای است و دیگر هیچ! فروشنده‌ای که فرق بین هسته پردازشگر و هسته خرما را نمی‌داند، برای خریداری که فرق بین هسته هلو و هسته شلیل را نمی‌داند (البته خدایی تشخیص‌شان کمی سخت است!) روی منبر رفته و شروع به سخنرانی‌ می‌کند که آقا این گوشی 8هسته‌ای است، از G3 هم قوی‌تر است. چرا؟ چون G750 دارای 8هسته، و اسنپدراگون 801 دارای 4 هسته است؛ همین!
معلوم است وقتی مشتری اطلاعاتی نداشته باشد، با این حرف‌ها مجاب شده و اقدام به خرید می‌کند. کمپانی‌های چینی تنها چیزی که در وجودشان نیست نوآوری و خلاقیت است. این عزیزان با افزایش تعداد هسته‌ها، رم، رزولوشن و… دنیای موبایل را وارد بدبختی بزرگی کرده‌اند. در سال 2015 هر کمپانی که بهترین طراحی، زیباترین رابط کاربری و برترین خلاقیت‌ها را هم داشته باشد، اما پردازنده‌اش اسنپدراگون 805 باشد هیچ شانسی برای رقابت ندارد و از همان اول محکوم به شکست است. گرچه این پردازنده بسیار قدرتمند است، اما دیگر برای خیلی‌ها دمده شده‌است، در حالی که هنوز دستگاه‌های مجهز شده به اسنپدراگون 800 از جمله G2 مثل ساعت کار می‌کنند! افزایش آگاهی کاربران بدون شک موجب کاهش فروش این کمپانی‌های چینی خواهد شد. این تب تقویت سخت‌افزار مضحک و احمقانه‌ است. خود من حتی اگر تا 3 میلیون تومان هم بودجه داشته باشم، هرگز حاضر به خرید پرچمداران 2015 نیستم. چرا که Z3 ،M8 و G3 هنوز هم کاملا قدرتمند هستند. واقعا نیازی به عرضه فبلت Mi Note Pro با اسنپدراگون 810 و 4 گیگابایت رم نیست!

 3- کپی برداری از برند‌های مطرح

وقتی یک گوشی هست که اغلب قسمت‌های سیستم‌عامل آی‌او‌اس را با قیمتی نصف آن در خود دارد و ظاهرش هم شباهت بسیاری به آی‌فون 5اس دارد، مطمئنا کاربران را برای خرید وسوسه می‌کند. منظورم هوآوی پی8 است.

یکی از نقاط قوت این گوشی، (در نزد سازندگان و خریدارانش) رابط کاربری آن است که در بخش دوربین و برخی قسمت‌های دیگر کپی برابر اصل رابط کاربری گوشی‌های آی‌فون است. برای مثال در این رابط کاربری برخلاف تمامی رابط‌های کاربری موجود در اندروید، منوی برنامه‌ها وجود ندارد، و یا با کشیدن انگشت از پایین به بالا، همان نوار ناوبری معروف اپل نمایان می‌شود، و یا بر روی هر آیکون اعدادی نمایان می‌شوند که نمایانگر تعداد نوتیفیکیشن‌های مربوط به آن هستند، دقیقا همانند رابط کاربری آی‌فون، اما این‌بار در اندروید! بگذارید اعتراف کنم که رابط کاربری که من در این گوشی دیدم، جزء زیباترین رابط‌هایی است که تاکنون در گوشی‌های اندرویدی دیده‌ام، اما هرگز حاضر به خرید آن نیستم، چرا که در همان روز اول مورد تمسخر شدید شماری از دوستانم که آی‌فون دارند، قرار خواهم گرفت. استیو جابز می‌گفت: هنرمندان کوچک تقلید می‌کنند، و هنرمندان بزرگ دزدی! خب حالا مرحوم استیو بیاید بنشیند و تماشا کند. هوآوی عزیز با آرامش خاصی در روز روشن مشغول دزدیدن ایده‌های اپل است! فقط جرات ورود به خاک آمریکا را ندارد، چون می‌داند که سر و کارش با دادگاه و جریمه است. فعلا که نه ‌تنها هوآوی، بلکه میزو، اوپو، شیائومی و زدتی‌ای نیز در چین بخاطر شباهت ظاهر محصولاتشان به آی‌فون فروش خوبی دارند.

این‌ها بخشی از دلایل موفقیت برندهای نوپای چینی در بازار موبایل بود. حال بهتر است به بررسی علل افت کمپانی‌های معتبر بپردازیم:

1- پافشاری بر نرم‌افزار قدیمی (نوکیا و سونی)

این مورد همان است که نوکیا را به کام مرگ فرستاد، و سونی را تا سر حد ورشکستگی کشانده‌ است.
نوکیا که سال 2009 سلطان بازار بود، در سال 2013 پس از تنها 4 سال با قیمت ناچیز 7.2 میلیارد دلار به فروش رفت. دلیل آن هم از منظر بسیاری از کارشناسان (از جمله بنده!) پافشاری بی‌جای نوکیا بر سیمبین، می‌گو و ویندوزفون بود. سیمبین که از روز اول با وجود اندروید شکست خورده بود. می‌گو هم که اصلا نیامده کنسل شد. ویندوزفون هم آینده‌ای مبهم داشت، و تعداد افرادی که ریسک خرید یک گوشی ویندوزی را بر خرید یک گوشی پرامکانات اندرویدی ترجیح می‌دادند، بسیار کم بود. از طرفی ویندوزفون به دلیل نداشتن برخی برنامه‌های پرطرفدار و داشتن محیطی ساده و یکنواخت، بسیاری از کاربران را از خود راند.
سونی هم به دلیلی تقریبا مشابه محبوبیتش را کمی از دست داده‌ است. کاربران اعتقاد دارند که رابط کاربری سونی بیش از حد ساده بوده و شبیه رابط کاربری اندروید خام است. اگر منصف باشیم، باید بگوییم که بیراه هم نمی‌گویند. رابط کاربری سونی در عین سادگی و نداشتن جلوه‌هایی همچون تاچ‌ویز و سنس، دارای نوعی آشفتگی و شلم شوربایی خاص است، زیرا با وجود این که آیکون‌های پیش‌فرض سونی از جمله واکمن، آلبوم و…دایره‌ای هستند، آیکون‌های سایر برنامه‌ها مربعی هستند، و از این حیث هنگام استفاده اصلا حس خوبی به آدم نمی‌دهند.

2-تغییرات کم هر پرچمدار نسبت به پرچمدار قبلی (سونی و اچ‌تی‌سی)

یک سوال: شما می‌توانید فرق بین Z3 و Z3 پلاس را در نگاه اول تشخیص دهید؟ با کنار هم قرار دادن این دو پرچمدار لابد با خود فکر می‌کنید که پس این طراحان سونی برای چه حقوق می‌گیرند؟! انگار فقط طرح Z3 را کپی کرده، فرم اسپیکرها را تغییر داده و 0.3 میلیمتر آن را باریک‌تر کرده‌اند؛ همین! به اعتقاد من Z3 در نهایت خوش‌دستی بود، که متاسفانه در مدل جدید، به دلیل تیزتر شدن کناره‌ها اندکی از خوش‌دستی آن کاسته شده‌ است. گرچه این طراحی به اعتقاد بسیاری از کارشناسان (باز هم از جمله بنده!) بهترین طراحی اسمارتفون در دنیاست، چرا که طراحی سونی (موسوم به آمنی بالانس) همه ساله بسیاری از جوایز طراحی را از آن خود می‌کند، اما متاسفانه  کاربران به دلیل تغییرات کم محصولات سونی نسبت به نسل قبلی، تمایل چندانی به خرید آن‌ها ندارند.
کاربران معتقدند که در هر نسل باید نسبت به نسل قبل تغییرانی صورت پذیرد و طراحی کامل‌تر شود. اما از یک جایی به بعد واقعا امکان بهبود نیست! تنها نقطه ضعف طراحی Z3 حاشیه بالا و پایین نمایشگرش بود، که آن هم به دلیل وجود دو اسپیکر استریو در بالا و پایین نمایشگر است.
در سوی دیگر میدان، استقبال از One M9 اچ‌تی‌سی هم طبق انتظار ما اصلا جالب نبود. باید هم همین‌گونه می‌شد. چرا که تغییرات طراحی آن نسبت به M8 و M7 بسیار کم بود و مطمئن بودیم که نمی‌تواند در این دنیای نوآوری طلب، کاری از پیش ببرد. ما واقعا طراحی M9 را قابل تحسین می‌دانیم و معتقدیم به جز حاشیه بالا و پایین و البته اندکی زیادی ضخامت، ایراد خاصی به طراحی آن وارد نیست. این دو ایراد هم قابل چشم‌پوشی هستند، چرا که حاشیه بالا و پایین به دلیل وجود اسپیکرهایی قدرتمند است و ضخامت بدنه گوشی هم فقط در مرکز آن زیاد است و در کناره ها کاهش می‌یابد.

اما همین هم برای کاربران غیر قابل تحمل بوده و به هیچ وجه حاضر به پذیرش آن نیستند. آن‌ها بخاطر جوسازی چند سایت که به طراحی اسمارتفون‌ها گیر می‌دهند، هم‌رنگ جماعت شده و معتقدند طراحی تکراری غیرقابل تحمل است! انگار نه انگار که همین عزیزان بودند که گلکسی S4 ،S3 ،S2 ،S و S5 را که همگی سر و ته یک کرباس بودند، خریدند و مشکلی هم با آن نداشتند. سلیقه کاربران تغییر کرده‌ است؛ آن هم نه تغییری مثبت! تغییری که موجب وسواسی شدن آن‌ها شده و انتخاب را برایشان مشکل کرده‌ است و سونی و اچ‌تی‌سی را هم دارد رسما به خاک سیاه می‌نشاند!

3- انتظارات بالا از این شرکت‌ها

اگر هوآوی P8 مشکل گرمای بیش از حد داشته باشد، چه می‌کنید؟ هیچ! به سادگی هرچه تمام‌تر از کنار آن می‌گذرید و می‌گویید: ای بابا! هوآوی است دیگر! مگر از هوآوی و اسمارتفونی چینی چه انتظاری می‌رود؟ همین هم خوب است! مشکل طراحی که دیگر هیچ! گویی در خرید محصولات این شرکت تمرکز فقط بر سخت‌افزار داخلی است و طراحی اصلا مد نظر قرار نمی‌گیرد!
اما اگر اکسپریا Z3 یا وان M9 کوچکترین مشکلی داشته باشند، سایت‌های فناوری آن را در بوق و کرنا می‌کنند. چرا؟ چون اچ‌تی‌سی و سونی “مهم” هستند. چون این دو شرکت پیشرو در ارایه اسمارتفون‌های باکیفیت هستند و اگر محصولشان کوچک‌ترین مشکلی داشته‌باشد، از سوی کاربران با اقبال مواجه نمی‌شود. همان گونه که گفتیم واقعا ضعفی که کاربران به طراحی تکراری سونی نسبت می‌دهند، ممکن است آنچنان درست هم نباشد. تنها تکرار حرف بعضی از سایت‌هاست. برای این که به حقیقت این حرف ایمان بیاورید، کافی است نگاهی به پرچمداران سال گذشته بیندازید. طراحی Z3 و M8 سال گذشته را با S5 و G3 مقایسه کنید. بدنه G3 به دلیل طراحی جدیدتر نسبت به G2، از استقبال خوبی برخوردار شد، در حالی که بدنه G3 از پلاستیک بود و بسیاری از کاربران از شکاف برداشتن قاب دور آن شکایت داشتند. یکی از این شکاف‌ها را من شخصا به عینه مشاهده کردم و تصدیق می‌کنم. کاربران به این موارد اهمیت نمی‌دادند! فقط تغییر برایشان مهم بود. آخر تغییر به چه قیمتی؟!
از طرفی دیگر M8 و Z3 که کیفیت مواد مورد استفاده در بدنه‌ و طراحی‌شان یک سر و گردن از G3 بالاتر بود، ایرادات زیادی از طراحیشان گرفته شد و به دلیل طراحی تکراری‌شان، چه مقاله‌ها که در نکوهش‌شان نوشته نشد و چه ضررها که بخاطر فروش کم، بر سازندگانشان تحمیل نشد! دلیل صرف‌نظر از ال‌جی و خرده گرفتن بر سونی و اچ‌تی‌سی انتظارات بالای کاربران از این دو است. طرح‌های مفهومی که پیش از معرفی رسمی Z3 پلاس و M9 در اینترنت منتشر می‌شد هم نشانگر همین انتظارات است. به هرحال امیدوارم این دو شرکت محبوب هرچه زودتر به میدان رقابت بازگردند.

این‌ها همه دلایلی بود که می‌توان برای سقوط سونی و اچ‌تی‌سی به آن‌ها استدلال کرد. شما را نمی‌دانم، اما من که حاضر نیستم کیفیت ساخت و پشتیبانی خوب سونی را با گوشی‌های بی ‌اصل و نسبی که تا آخر عمرشان یک آپدیت هم نمی‌گیرند، عوض کنم.
نظر شما دوستان چیست؟ شما دلایل دیگری برای رشد شرکت‌های چینی و سقوط شرکت‌های بزرگ می‌شناسید؟ با ما در میان بگذارید.