بازیهای ویدیویی برای نابود کردن جامعه نیامدهاند. اما والدین نیز باید آگاه باشند. وقتی که درباره انتخاب بازی کامپیوتری برای کودکان صحبت میکنیم، ۴۰٪ والدین مطمئن نیستند که دارند چه چیزی را میخرند. این آمار یک تحقیق است که چندی پیش توسط «Game chain store» انجام شده است.
مطمئنا تشخیص بهترین و مناسبترین بازی برای هر خانواده سختتر از چیزی است که در ابتدا به نظر میرسد. پرداختهای درونبرنامهای به بازیکنها محتوای بیشتری در طی روند بازی میفروشد. آنها میتوانند مبلغ تمام شده یک عنوان بازی را به شکل قابل ملاحظهای تغییر دهند و از توجه والدینی پنهان بمانند که فکر میکنند خرید بازی تنها یک پرداخت آنی است.
در واقع، افزایش نگرانیها درباره اینکه بازیها «از کمتجربگی، آسیبپذیری و زودباوری کودکان سواستفاده میکنند»، باعث شد تا «دفتر تجارت منصفانه بریتانیا» (OFT) یک مجموعه از اصول و قواعد را برای خرید آنلاین اپهای بازی در سال گذشته منتشر کند. از آن زمان اوضاع تا حد زیادی بهتر شده است. «اپاستور» شرکت «اپل» نوشته روی دکمه خرید را در بازیهایی که پرداخت درونبرنامهای دارند را از «رایگان» به واژه غیرشفاف اما واقعبینانهتر «گرفتن» (Get) تغییر داده است. مشابه همین اتفاق برای «گوگل اپاستور» افتاده است و آنها حالا از واژه «دانلود» استفاده میکنند و «نینتندو» بازیهای رایگانش را با نام «رایگان برای امتحان کردن» (Free to Try) منتشر میکند. حتی اپل پا را فراتر گذاشته و حالا لیستی از پرکاربردترین پرداختهای داخل بازی را در صفحه هر بازی منتشر میکند. این مشخص میکند که مثلا در بازی محبوب «Game of Wars» پرداختی در اندازه ۸۰ پوند بیشترین طرفدار را دارد.
سازمان رقابت و بازارهای بریتانیا نیز در ادامه حرکت OFT یک دستورالعمل را برای والدین منتشر کرده است که در آن پیشنهاد میکند والدین تنظیمات گوشیها را چک کنند و سپس آن را به دست کودکانشان بدهند؛ و همینطور مراقب پرداختیهایی که از حسابها کم میشود باشند. پدر و مادرها باید از بازیها انتظار داشته باشند که «تمامی اطلاعات مهم را –ازجمله اینکه چگونه درصورت بروز مشکل سوالات خود را مطرح کنند- قبل از شروع بازیکردن بچهها مشخص کنند».
در کنار تمام اینها کنسولهای بازی نیز این روزها به شدت به اسباببازیهای فیزیکی وابسته شدهاند. بازیهایی مانند «Skylanders»، «Disney Infinity» و بازی جدید «Lego Dimensions» همگی کاراکترها و آپگریدهای هر مرحله را با فروش اسباببازیهای اضافی مرتبط کردهاند. قیمت بسیاری از این وسایل ممکن است بسیار بالا باشد؛ همچنین والدین باید بدانند که بسته آغازین هر بازی تمام ابزار مورد نیاز برای تمام کردن گیم را در اختیار بازیکنها قرار میدهد و اسباببازیهای اضافی وسایل جانبی هستند نه ابزار ضروری بازی کردن!
هرچند خرج کردن بیش از حد تنها مشکل بازیها نیست. مناسب بودن محتوا و مخصوصا خشونت در بازیهای امروزی احتمالا بزرگترین نگرانی والدین است. عدم آگاهی در این زمینه بسیار غافلگیر کننده است؛ خصوصا که توصیههای مناسب برای سالها در دسترس والدین قرار داشته است. سیستم PEGI (رتبهبندی روی جعبه بازیها) اطلاعات راحتی درباره رده سنی مناسب هر بازی را ارایه میدهد. هرچند، مدلهای مختلف درجه این رتبهبندیها احتمالا والدین را گیج کرده است.
«جیانی زامو»، سخنگوی «کنسولگری استانداردهای ویدیو» (VSC)، اعتراف میکند که «رتبهبندیها باید بیشتر به شکلی ارایه شوند تا با مخاطب بازیهای رایانهای ارتباط برقرار کنند». او همچنین به اطلاعات بیشتری که برای مصرفکنندگان در این برچسبها در نظر گرفته شده اشاره میکند و اینکه «این اطلاعات به شکل دقیق توضیح میدهد که موارد مشکلزا در بازی کدام هستند و چگونه ارایه خواهند شد». روی جلد بازی جدید «Batman: Arkham Knight»، به عنوان مثال، عدد ۱۶ و جمله «خشونت نزدیک به واقعیت» (Realistic looking violence) نوشته شده است. در این بازی تعداد زیادی صحنههای خشونت علیه افراد بیدفاع وجود دارد. در یکی از آنها، دستهای یک مرد بسته شده است و توسط یک مرد تنومند به صورتش ضربه وارد میشود.
«Ukie»، بدنه معاملات صنعت بازی در بریتانیا، با VSC همکاری و سایت AskAboutGames.com را راهاندازی کرده است. این سایت راهنماییهای ویدیویی برای بازیهای پرطرفدار ارایه میکند. برای «Jo Twist»، رئیس Ukie، پیام این وبسایت مشخص است: «بچهها نباید بازیهایی را انجام دهند که محتوای آنها برای سنشان مناسب نیست. والدین باید زمان بگذارند و بازیهایی که کودکانشان انجام میدهند را متوجه شوند. همانطور که برای هر رسانه دیگری همین کار را خواهند کرد. همچنین آنها باید از علامتهای رتبهگذاریهایی که با بازیها ارابه میشوند آگاهی داشته باشند.»
این حرف کاملا درست است؛ هرچند والدین همچنان میتوانند از این طریق فریب بخورند. رتبهبندیهای اولیهای که گاهی برای مدتها در قفسه فروشگاه باقی میمانند اکثرا رتبهای را نشان میدهند که با تصمیم نهایی گرفته شده برای آن بازی متفاوت است. این همان اتفاقی است که برای Batman: Arkham Knight افتاد، این بازی موقتا رتبه PEGI 16 را دریافت کرد اما قبل از انتشار (به همان دلایل بالا) به PEGI 18 افزایش یافت.
بازیها تبدیل به بخش جداناپذیری از تجربه کودکی شدهاند و این چیز بدی نیست زیرا آنها زندگی ما را با داستانهای قوی و تعاملپذیر، دنیاهای خلاقانه جدید و راههای جدید بازیکردن غنیتر میکنند. اما ارزیابی ارزش و میزان خشونت همچنان کاری پیچیده و نیازمند زمان و درگیرشدن از طرف والدین است. کمبود اطلاعات دیگر دلیلی برای توجیح و نادیدهگرفتن مشکل نیست. به جای ترسیدن از دنیای بزرگ بازیها، والدین باید با بچههایشان در ارتباط باشند تا بتوانند تصمیمهایی درست و تاثیرگذار بگیرند.
توصیه: در صورت نیاز به مطلع شدن از رتبهبندی هر بازی میتوانید به سایت pegi.info بروید و در کادر جستجو نام انگلیسی مورد نظرتان را جستجو کنید.