از آنجاییکه فعلا مریخ در دسترس نیست، محققان برای انجام تحقیقات و بررسیهای اجمالی خود در مورد نحوه کار و شرایط احتمالی موجود در سیاره سرخ، به بیابانهای خاص موجود در کره زمین روی آوردهاند.
در طول سالیان اخیر، بیابان فوقالعاده خشک آتاکاما (Atacama Desert) در کشور شیلی به عنوان مهمترین پایگاه مریخشناسی در دنیا بدل شده است. اکنون دانشمندان در این تحقیقات خود به یافتهای غیر منتظره دست یافتهاند: زندگی!
آتاکاما، خشکترین بیابان غیرقطبی (Nonpolar desert) در دنیاست. این بیابان در محدوده بین دو رشتهکوه (رشتهکوه آند و رشتهکوه ساحلی شیلی) قرار گرفته که مانع ورود هرگونه رطوبتی به این قسمت میشود. ناسا از این بیابان برای بررسیهای تحقیقاتی و حفاریهای اکشافی در مریخ استفاده میکند. در حال حاضر نیز در پی یک اتفاق نادر و بارش مقدار اندکی باران در این بیابان که معمولا هر دهه یکبار ممکن است روی دهد، یک تیم تحقیقاتی بینالمللی خود را به بیابان رساندهاند تا اثرات بارش این اندک مایع حیات را بر پهنه آتاکاما، مورد بررسی قرار دهند.
دانشمندان که از سال 2015 کارهای تحقیقاتی خود را شروع نموده بودند به هیچ عنوان انتظار بارش باران را نداشتند که با وقوع این رخداد کمیاب، فرصتی بسیار گرانبها برایشان فراهم شد. پس از بارش باران، دانشمندان متوجه وجود باکتریهایی در خاک شدند که برای دههها به صورت غیرفعال در شرایطی بین مرگ و زندگی، در خاک قرار گرفته بودند اما به ناگهان با آمدن باران، تولید مثل خود را آغاز کردهاند.
این محققان در مقاله خود، در این رابطه اینگونه توضیح دادهاند که خلاصه نتایج ما نشان میدهد، حتی بیابان به شدت خشک آتاکاما، میتواند یک محیط قابل سکونت برای میکروارگانیسمها را فراهم آورد تا به فعالیتهای متابولیکی بپردازند.
Dirk Schulze-Makuch از دانشگاه ایالتی واشنگتن، به عنوان نویسنده اصلی مقاله، در کنفرانس مطبوعاتی گفت: “برای من همیشه بسیار جذاب بوده به مکانهایی بروم که مردم فکر میکنند هیچ موجودی قادر نیست در آنجا زنده بماند و کشف کنم که چگونه حیات قادر است در اینچنین مکانهایی راه خود را پیدا کند. اکنون تحقیقات انجام شده به ما میگویند که اگر در خشکترین منطقه کره زمین، حیات میتواند وجود داشته باشد، پس ما شانس خوبی داریم تا در مریخ هم با شرایط مشابهی روبرو شویم، زیرا ممکن است حیات توانسته باشد خود را با همین مکانیسم زنده نگاه دارد”.
او در ادامه نیز اینگونه ابراز داشت که بیابان آتاکاما، محیطی سخت و خشنی است و مریخ خشنتر، به علاوه مدتهای بسیار بسیار طولانی از زمان آخرین بارندگیها در مریخ میگذرد. دانشمندان میدانند که حدود 2.5 میلیارد سال پیش مریخ دارای یک اقیانوس بوده است. اما اگر میکرو ارگانیسمها واقعا در مریخ شکل گرفته باشند، بازگشت آنها چگونه خواهد بود؟ اگر باکتریها در آتاکاما توانستند دوباره تولید مثل کنند، چرا میکروارگانیسمها در مریخ نتوانند؟
در گذشته، محققان توانسته بودند در لایههای سطحی بیابان آتاکاما آثاری از موجودات مرده و بقایای DNA را کشف کنند اما این برای اولین بار است که به میکروارگانیسمهای زنده در خاک خشک آتاکاما بر میخوردند. ما معتقدیم که جوامع میکروبی مانند این باکتریها، قادرند صدها و حتی هزاران سال به صورت غیرفعال در شرایطی که بسیار شبیه به وضعیت برخی از سیارات چون مریخ است به خواب بروند و با اولین بارشها زندگی را از سر بگیرند.
با این حال باید توجه داشت که مریخ دارای مقادیر زیادی از عوامل شیمیایی پیچیده از جمله پرکلراتها و دیگر مواد شیمیایی طبیعی است که به راحتی قادرند باکتریها را از بین ببرند. پرکلرات مریخ مانند یک چاقوی دولبه عمل خواهد کرد. زیرا با دارا بودن چهار مولکول اکسیژن در ترکیب خود هم میتواند به عنوان یک منبع برای تولید اکسیژن و تولید سوخت موشکهای فضاپیماهایی که انسان را به مریخ آورند استفاده شود و هم به علت حلالیت به شدت بالا در آب و سمیت، یک مانع بزرگ برای سلامت فضانوردان و حیات انسانی مریخ به حساب بیاید.
اما در حال، قبل از آنکه چمدان سفر به مریخ را ببندیم، باید بدانیم در داخل خاک مریخ چه میگذرد و تنها راه دانستن آن آوردن نمونههایی به زمین و انجام آزمایشات دقیق و متعدد بر روی آن است. این را نیز به یاد داشته باشید که ما در زمین هم، موجودات شگفت انگیزی چون تاردیگرادا (Tardigrada) با تواناییهای خارقالعاده زیستی داریم.
اگه این عکسای مربخ بود خیلی شبیه به زمینه
مطالب خوب و علمی بود مرسی
مریخ هم به زودی بهش دست پیدا میکنن همون جور که به ماه رسیدن