سوالی که همیشه در مورد سیاه چالهها وجود دارد این است که ما چگونه میتوانیم چیزی را که قابلرویت نیست مشاهده کنیم؟ حالا تیمی از دانشمندان، روش جدیدی برای یافتن سیاه چالههای کمنور پیدا کردهاند. آنها این کار را از طریق بررسی نحوه تاثیر آنها بر روی نورهایی که از ستارههای اطرافشان ساطع میشوند، انجام دادهاند.
همانطور که احتمالا میدانید، سیاه چالهها نور را میبلعند، و همین موضوع، مشاهده مستقیم آنها را غیر ممکن میکند. سیاه چالههایی که رویت آنها بسیار راحت است، شامل مواردی میشوند که یک سیستم دوتایی با یک ستاره در اطراف خود تشکیل میدهند؛ مانند سیاه چاله Cygnus X-1 که با یک ابرغول آبیرنگ جفت شده است.
وقتی سیاه چاله و ستاره به دور هم میچرخند، سیاه چاله، مواد ستاره را به سمت خود کشیده و آنها را میبلعد که در نتیجه آن، اشعههای ایکس ساطع میشوند. دانشمندان میتوانند این اشعهها را شناسایی کرده و وجود یک سیاه چاله را نتیجهگیری کنند.
این تکنیک، فقط برای یافتن سیاه چالههایی کاربرد دارد که به اندازه کافی به ستارههای اطراف خود برای بلیعدن مواد آنها نزدیک هستند. دانشمندان فکر میکنند که سیاه چالههای بسیار زیادی وجود دارند که به اندازه کافی، نزدیک به ستاره اطراف خود نیستند و بنابراین نمیتوانند مواد آنها را به سمت خود کشیده و اشعه ایکس تولید کنند؛ به همینخاطر، تاریکتر هستند و پیدا کردن آنها خیلی سختتر است.
مطالعه جدید، روش شناسایی این سیاه چالههای تاریکتر را، در مورد یک سیستم دوتایی که متشکل از یک ستاره غولپیکر به نام 2MASS J05215658+4359220، و یک جفت ناشناخته بود، کشف کرده است. تیم تحقیق، با استفاده از دادههای طیفسنجی (Spectroscopy) توانستند ثابت کنند که آن جفت ناشناخته در واقع یک سیاه چاله کمنور بوده است.
دانشمندان برای کشف سیاه چاله پنهان، به بررسی تغییر اثر داپلر ستاره اطراف آن پرداختند و این تغییر را با روشنایی ستاره در طول زمان مقایسه کردند. یک تغییر قابلتوجه در اثر داپلر، میتواند نشاندهنده وجود یک منبع گرانشی قوی در اطراف آن باشد و زمانی که روشنایی ستاره، در یک الگوی تنظیمشده، بالا و پایین میرود، این امر نشان میدهد که جرم بزرگی در حال چرخیدن به دور ستاره است و گاهی اوقات جلوی نور آن را مسدود میکند. این دو مشخصه، نشاندهنده وجود یک سیاه چاله هستند.
دانشمندان با تمرکز بر روی سیستم 2MASS J05215658+4359220 توانستند مشخص کنند که شی که به دور آن میچرخد، باید جرمی در حدود سه برابر خورشید ما داشته باشد که احتمالا یک سیاه چاله کوچک است.
مرحله بعدی برای اثبات مفید بودن روش فوق این خواهد بود که تیم تحقیق سیاه چالههای مخفی بیشتری را با استفاده از آن کشف کنند. اگر آنها موفق به این کار شوند، در این صورت میتوانیم روش جدیدی برای پیدا کردن سیاه چالههای متعددی در کهکشان خودمان داشته باشیم.
یافتههای مطالعه حاضر، در مجله Science به چاپ رسیده است.