وقتی صحبت از کم کردن وزن بدن و سلامتی می‌شود، به نظر می‌رسد که هیچ راه میانبری جز برنامه‌های جوراجور رژیم غذایی و تمرین‌های مختلف فیتنس که هرکدام از آنها نیز مدعی‌اند به‌راحتی وزن شما را کاهش خواهند داد، وجود ندارد.
برخی از جدیدترین رژیم‌های غذایی که محبوبیت زیادی در بین مردم دارند، شامل رژیم کتوژنیک (خوردن کربوهیدرات کم و چربی زیاد)، رژیم گوشتی (خوردن فقط گوشت و سایر تولیدات دامی)، و روزه گرفتن‌های متناوب (خوردن غذا فقط در بازه‌های زمانی خاص یا در روزهای خاص) می‌شوند.
اما رژیم غذایی دیگری که اخیرا مورد توجه قرار گرفته است، رژیم هورمونی است که ادعا می‌کند علت اینکه مردم قادر به کاهش وزن خود نمی‌شوند، این است که هورمون‌های آنها خوب کار نمی‌کند.
تابه‌حال کتاب‌های زیادی در دفاع از این رژیم غذایی نوشته شده است و هر کدام از آنها، به نوعی ادعا کرده‌اند که می‌توان با استفاده از یک رژیم غذایی خاص و تمرین‌های ویژه، هورمون‌های بدن را دستکاری یا ریست کرد و یک کاهش وزن قابل‌ملاحظه و سریع را تجربه نمود. البته این رژیم انواع مختلفی دارد، اما ایده اصلی همه آنها این است که برای کم کردن وزن بدن، باید عدم‌تعادل‌های موجود در هورمون‌های بدن را اصلاح کرد.
هورمون‌ها نقش اساسی در فعالیت‌های روزانه بدن، از هضم غذا گرفته تا رشد استخوان‌ها، بازی می‌کنند. آنها از طریق جریان خون به سرتاسر بدن منتقل می‌شوند و به عنوان پیام‌رسان‌های شیمیایی عمل کرده و به سلول‌ها دستور می‌دهند تا کارهای خاصی را انجام دهند.
برای مثال، انسولین برای تنظیم فرایندهای متابولیک بدن بسیار حیاتی است و به آن اجازه می‌دهد تا کربوهیدرات موجود در غذا را به عنوان انرژی، در سلول‌های ماهیچه‌ای ما ذخیره کند. با خوردن غذا، سطح قند خون بالا می‌رود و همین امر، باعث تزریق انسولین توسط لوزالمعده به خون می‌شود. انسولین سپس خود را به سلول‌ها می‌چسباند و به آنها سیگنال می‌دهد تا قند را از داخل خون جمع‌آوری کنند و آن را برای استفاده بعدی ذخیره می‌نماید.
زمانی تصور می‌شد که انسولین نقش اساسی در افزایش وزن بدن دارد، اما تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که اینگونه نیست و فاکتور اصلی در افزایش یا کاهش وزن، مجموع کالری دریافتی توسط بدن است.
بنابراین، کاهش چربی تنها می‌تواند با ایجاد یک کسری کالری (calorie deficit) ایجاد گردد؛ به این معنی که شما باید در مقایسه با میزان کالری که مصرف می‌کنید، کالری بیشتری را بسوزانید. به همین خاطر است که بسیاری از مردم، با روزه گرفتن‌های متناوب به موفقیت می‌رسند؛ برای اینکه این کار، باعث مصرف غذای کمتر و در نتیجه دریافت کالری‌های کمتر می‌شود.
یک کتاب پرطرفدار که رژیم هورمونی را تبلیغ کرده، ادعا می‌کند که مردم با استفاده از یک برنامه سه مرحله‌ای می‌توانند علاوه بر کاهش وزن خود، قوی‌تر نیز بشوند و احساس جوانی کنند. مرحله اول و دوم این رژیم، بر روی تغییر عادات تغذیه‌ای متمرکز شده و مرحله سوم آن نیز به تمرین‌های بدنی پرداخته است.
به گفته نویسنده این کتاب، خوانندگان ابتدا باید از بدن خود سم‌زدایی کنند. به عبارتی، آنها در مرحله اول باید غذاهایی مانند الکل، کافئین، شکر، گوشت قرمز، شیر گاو و محصولات جانبی آن (مانند پنیر و ماست) را از رژیم غذایی خود حذف کنند و همزمان با آن، میوه، سبزیجات، گوشت مرغ، ماهی، تخم‌مرغ و شیر گوسفند و بز را به رژیم خود اضافه نمایند.
در مرحله دوم، خوانندگان کتاب باید از خوردن غذاهای فراوری‌شده، شیرین‌کننده‌های مصنوعی و دانه‌های اصلاح‌شده خودداری کنند. مرحله سوم نیز شامل فعالیت‌های مرتبط با افزایش ضربان قلب و تمرین‌های قدرتی می‌شود.
توصیه‌های غذایی ارایه شده در مراحل اول و دوم رژیم فوق، نیاز به کاهش مصرف غذاهایی دارد که معمولا کالری زیاد و ارزش غذایی کم‌تری دارند؛ مانند الکل، غذاهای با قند زیاد و محصولات فرآوری‌شده.
این رژیم، همچنین خوردن غذاهایی مانند سبزیجات، ماهی و میوه را که دارای فیبر زیاد (که برای سیستم هاضمه بدن مهم است)، انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف هستند، توصیه کرده است.
ضمن اینکه، میزان کالری این غذاها نیز، کمتر از الکل، غذاهای با قند زیاد و خوردنی‌های فرآوری‌شده است. در نهایت آن‌طور که کتاب ادعا کرده، این توصیه‌های غذایی در کنار تمرین‌های ارایه شده در مرحله سوم، علاوه بر بهبود سلامتی بدن، باعث سوختن کالری بیشتر خواهند شد.
آیا رژیم هورمونی واقعا کار می‌کند؟
در کل، رژیم به‌اصطلاح هورمونی پیشنهاد شده در کتاب فوق، توصیه‌های تغذیه‌ای خوبی دارد. اما نکته اصلی اینجاست که براساس این رژیم غذایی، هرگونه کاهش احتمالی در وزن بدن، صرفا از طریق تغییر کالری دریافتی، ایجاد خواهد شد و نه در اثر اصلاح هورمون‌های بدن.
صرف‌نظر از اینکه طرفداران رژیم هورمونی چه چیزی ادعا می‌کنند، عدم تعادل هورمونی معمولا نتیجه یک شرایط سلامتی بسیار جدی مانند دیابت یا پرکاری غده تیروئید است و به سادگی نمی‌تواند تنها از طریق رژیم غذایی برطرف شود و نیاز به درمان پژشکی خواهد داشت.
در حال‌حاضر هیچ نظریه مهمی در اثبات اینکه یک شخص می‌تواند با دستکاری هورمون‌های خود، چربی بدن را تحت تاثیر قرار دهد، وجود ندارد. ضمن اینکه، تابه‌حال هیچ مقاله پژوهشی در مجلات معتبر دنیا چاپ نشده است که به‌طور خاص، به رژیم هورمونی و اثرات آن بر روی بدن بپردازد.
اما شاید یک توضیح ساده برای اینکه چرا مردم فکر می‌کنند رژیم هورمونی کار می‌کند، وجود داشته باشد: اینکه این رژیم، از طریق بهبود عادات غذایی و تمرین بدنی، به ایجاد یک کسری کالری کمک می‌کند که احتمالا منجر به کاهش وزن خواهد شد.
و در آخر، هر کس که تصمیم به کم کردن وزن خود دارد، باید بر روی کاهش کالری دریافتی تمرکز کند. اما اینکه یک فرد چگونه می‌تواند این کسری کالری را ایجاد کند ممکن است از شخصی به شخص دیگر متفاوت باشد و حتی هر فرد ممکن است از یک رژیم غذایی خاصی پیروی کند.
در کل، بهترین روشی که می‌توان اتخاذ کرد، این است که رژیم غذایی موردنظر، بیشترین سازگاری را با سبک زندگی ما داشته باشد.
