کدامیک قدرت بیشتری دارند؟ یک اسمارتفون جدید یا یک ابر رایانه قدیمی؟

اگر از آندسته علاقه‌مندان به تماشای فیلمهای علمی در تلویزیون هستید، احتمالا از تئوری دکتر میشیو کاکو درباره آینده شنیده‌اید؟ در این مقاله اما قرار است نگاهی سریع به گذشته بی‌اندازیم، چیزی که الهام گرفته از یکی از بیانات کاکو در یکی از کتابهای اخیرش است. او در این کتاب چنین گفته است: امروزه اسمارتفونها قدرت بیشتری از کامپیوتر ناسا در سال 1969 دارند، کامپیوتری که دو فضا نورد را به ماه فرستاد.

حتما باورش برای شما هم دشوار است، اما باید گفت که واقعیت دارد. یک دستگاه به اندازه کف دستمان که با آن پرندگان خشمگین بازی می‌کنیم و به طرف خوکها حمله ور می‌شویم، توانایی‌های محاسباتی بیشتری از ماشینهای 45 سال پیش که مسئول هدایت ماشینهای دیگر به فضا بودند دارد.

در آن زمان در ناسا رایانه‌های مینفریم IBM System/360 Model 75 با قیمت 3.5 میلیون دلار برای هر قسمت و جثه‌های بزرگ و جا گیرشان مشغول کار بودند. هر کدام از این دستگاه‌ها قادر به اجرای چند صد هزار عملیات در هر ثانیه بودند و کل حافظه آنها به مگابایت می‌رسید. مثلا Apollo Guidance Computer 70 پوندی که مجهز به Apollo 11 Command Module  بود، دارای 64 کیلوبایت حافظه بود که با سرعت 0.043 مگاهرتز کار می‌کرد و در مقایسه با یک آیفون 5s ناچیز بوده است، دستگاهی که که به اندازه دستان شماست و با سرعت 1.3 گیگاهرتز کار می‌کند و قادر به انجام میلیونها محاسبه در هر ثانیه بوده و رم 1 گیگابایتی آن که برای ذخیره 6 مگابایت کد که ناسا در سال 1969 برای نظارت بر فضا نوردان و فضاپیماهایش نیاز داشت کافی است.

Apollo Guidance Computer, 0.043MHz clock speed

چند سال بعد در سال 1975، ابر رایانه‌ای به نام Cray-1 ساخته شد. این رایانه از نظر ظاهری زیبا ساخته شده بود و با سرعت 80 مگاهرتز کار می‌کرد. این ماشین برای شبیه سازی تداخل مایعات استفاده می‌شد و یکی از آنها برای رندر CGI (تصاویر تولید شده با کامپیوتر) اولین فیلم ترون که سال 1982 به بیرون آمد استفاده شد. قدرت محاسباتی FLOPS 80 این ماشین نسبت به استانداردهای امروزی واقعا مضحک است؛ واحد گرافیکی درون آیفون GFLOPS 76.8 تولید می‌کند که تقریبا 1000 برابر بیشتر از واحد تولیدی Cray-1 است. قطعا تصاویر سه بعدی تولید شده با آیفون نیز خیلی بهتر از تصاویر تولید شده با Cray-1 در صحنه‌های ترون است. Cray-2 ده سال پس از نسخه اول این ابررایانه آمد و تا سال 1990 سریعترین ابر رایانه دنیا بود، اما هنوز هم با عملکرد 1.9 GFLOPS  پشت سر آیفون قرار می‌گرفت.

The Cray-1 supercomputer ran at 80MHz

ابر رایانه دیگر Deep Blue نام داشت. این همان کامپیوتری است که گری کاسپاروف قهرمان شطرنج را با امتیاز 2:1 در 6 مسابقه شکست داد. این اتفاق در 11 می سال 1997 افتاد و آنزمان Deep Blue دویست و پنجاه و نه‌امین کامپیوتر قدرتمند در دنیا بود. این کامپیوتر با ارتقا قدرت عملکرد تا GFLOPS 11.38 می‌توانست 200 میلیون موقعیت را در هر ثانیه در تخته شطرنج محاسبه کند. امروز و پس از 17 سال، پردازنده گرافیکی  ARM Mali-T628MP6  که درون گلکسی اس 5 آرمیده است خروجی برابر با 142 GFLOPS دارد و رابط گرافیکی Tegra K1 SoC با خروجی 364 GFLOPS عملکرد به مراتب بهتری دارد.

Deep Blue

بله فن‌آوری با سرعت غیر قابل باوری رو به جلو در حرکت است. چیزی که الان کامپیوترها قادر به انجام آن هستند قطعا برای اسمارتفونهایی که سال 2020 خواهند آمد مثل آب خوردن خواهد بود.