ازاین‌پس اگر در هنگام یک بازی، بلوف بزنید و بخواهید که کسی را گول بزنید؛ باید حواستان به حرکت چشم و بدنتان باشد، چون هوش مصنوعی جدید می‌تواند دست شما را رو کند.
اما فقط حرکت چشم و بدن ما در هنگام بلوف زدن و استرس بازی باعث لو رفتن ما نمی‌شود. مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که حرکت چشم ما می‌تواند نشان‌دهنده ذهنیت ما و آنچه در درونمان فکر می‌کنیم، باشد. بدین‌صورت که یک هوش مصنوعی می‌تواند از طریق نگاه کردن به چشم انسان، شخصیت او را پیشگویی کند.
توبیاس لوئچر (Tobias Loetscher)، عصب‌شناس دانشگاه جنوب استرالیا این‌گونه بیان می‌کند که: «به لطف روش یادگیری ماشینی، ما توانسته‌ایم، نه‌تنها در مکالمات روزمره نقش شخصیت را در حرکت بدن و چشم تأیید کنیم، بلکه همچنین توانسته‌ایم نشان دهیم که از حرکت چشم می‌توانیم به‌عنوان یک راه برای پیشگویی صفات و ویژگی‌هایی از شخصیتمان نیز استفاده کنیم.
در تحقیقات قبلی چنین حدس زده شده بود که سیگنال‌های حرکت چشم می‌توانند نحوه فکر کردن و احساسات ما را نشان دهند. ویژگی‌ها و صفاتی که ما به‌صورت خودآگاه یا ناخودآگاه در رفتار و روابط روزمره، آنها را از خود نشان می‌دهیم. اما آیا این حرکات چشم (و در حقیقت ذهنی که در پشتش باعث ایجاد آنها می‌شود) می‌تواند به‌وسیله یک هوش مصنوعی تشخیص داده شود؟!
این سؤال دقیقا هدف مطالعه و تحقیق گروه لوئچر و همکارانش است. ازاین‌رو این گروه، 50 داوطلب را استخدام کردند و به آنها پرسشنامه‌هایی دادند تا 5 ویژگی مهم شخصیتی آنها را بررسی کنند. این 5 ویژگی مهم شخصیتی شامل باز بودن (عموما برای میزان تمایل یک شخص به تجربیات جدید گفته می‌شود و دارای شش بعد کلی است. تخیل فعال (خیال‌پردازی)، حس زیبایی‌شناختی، توجه به تمایلات شخصی، تمایل به تنوع‌گرایی و کنجکاوی ذهن، شش بعد مهم این ویژگی هستند)، تعهدپذیری و وفاداری، روان رنجوری، وفق پذیری در اجتماع (که عموما به فاکتورهایی مانند اخلاق گرم و دوستانه و معاشرت‌های خوب بستگی دارد) و برون‌گرایی است.
هر کدام از اشخاص داوطلب در این مطالعه به‌منظور خرید و حساب کردن یک کالا به فروشگاه فرستاده شدند. در طول این مدت این داوطلبان یک ردیاب داشتند که حرکت چشم‌های‌شان را کنترل و دنبال می‌کرد. این ردیاب حدود 10 دقیقه حرکت چشم آنها را ثبت کرد.
پس‌ازآنکه این گروه نتایج داده‌های ضبط‌شده داوطلبان را توسط هوش مصنوعی بررسی و آنالیز کردند، دریافتند که الگوهایی در حرکات چشم وجود دارد که می‌توانند در کنار هم قرار بگیرند و به‌گونه‌ای روانشناسی پایه افراد را مشخص کنند.
در مقاله منتشرشده، این گروه تحقیقاتی نوشته‌اند که:
یک نکته مهم که در مطالعه ما برای اولین بار نشان داده شده، این است که صفات شخصیت افراد مانند روان رنجوری، تعهدپذیری و وفاداری، وفق پذیری در اجتماع و کنجکاوی ادراکی (که یک صفت شخصیتی دیگر است) تنها با بررسی حرکت چشم در یک اتفاق روزمره، می‌توانند پیش‌بینی شوند.
هرچند که در این تحقیق هوش مصنوعی می‌توانست شخصیت افراد را پیش‌بینی کند، اما دقت آن بسیار بالا نبود. بااین‌وجود محققان گفته‌اند که این پیش‌بینی‌ها قابل‌اعتماد است (صرفا یک حدس و گمان ساده نیست و عموما درست بوده است).
البته محققان بر این باورند که با اصلاحات بیشتر و قرار دادن دستیارهای مجازی برای بررسی حالت افراد در این تکنولوژی، این هوش مصنوعی می‌تواند به طرز چشمگیری پیشرفت داشته باشد.
لوئچر می‌گوید:
مردم همیشه به دنبال سرویس‌های بهبودیافته و دقیق می‌گردند. هرچند که ربات‌ها و کامپیوترهای امروزی هشیاری جمعی زیادی ندارند. آنها اکنون نمی‌توانند با نشانه‌ها و علامت‌های غیرکلامی سازگار شوند.
این تحقیق فرصت‌هایی را فراهم می‌کند که ربات‌ها و کامپیوترها پیشرفت کنند و ازاین‌رو بیشتر طبیعی و انسانی به نظر برسند؛ یعنی بتوانند با اشاره‌های عادی انسان‌ها نیز ارتباط برقرار کنند.
البته اگر از زاویه دیگر به این قضیه نگاه کنیم، آن‌چنان هم جذاب و زیبا به نظر نمی‌رسد. اگر تنها یک دوربین ساده بتواند با نگاه کردن به یک انسان، از مسائل روانی او آگاه شود، قطعا این امر می‌تواند پیامدهای بسیار مخربی برای حریم شخصی افراد ایجاد کند. یقینا اکثر مردم تمایل ندارند که یک ربات یا ماشین بتواند احساسات آنها را متوجه شود.
اولیویا کارتر (Olivia Carter)، عصب‌شناس دانشگاه ملبورن که عضوی از این گروه تحقیقاتی نیست، در صحبت با نشریه New Scientist گفت:
اگر این اطلاعات صرفا از طریق مشاهده چشم یا فرکانس صدا به دست بیاید؛ پس به‌راحتی بدون اطلاع افراد می‌توان آنها را ضبط و استفاده کرد.
البته این امر مسئله مهمی است که باید دانشمندان در تحول و تکامل سیستم هوش مصنوعی لوئچر و همکارانش به آن توجه داشته باشند. قطعا ربات‌ها با فرض اینکه روزی این سیستم در نسل جدید آنها گنجانده شود، بیشتر می‌توانند رفتار انسانی را درک کنند و به تعامل با ما نزدیک‌تر شوند و البته از طرفی نگران‌کننده هم هستند.
این دقیقا همان آینده در فیلم‌های علمی تخیلی است. به آینده خوش‌آمدید!
