با وجود ساختاری مشابه میان بورس و فرابورس ایران، تفاوت زیادی میان این دو بازار وجود دارد، اگر می‌خواهید بدانید که فرابورس چیست ؟ این مطلب را مطالعه کنید.
بازارهای مالی در سراسر جهان دارای ساختار سازمانی و اقتصادی ویژه و پیچیده‌ای هستند و در قیمت‌گذاری کالا یا خدمات نقش مهمی ایفا می‌کنند. عملکرد صحیح سیستم اقتصاد سرمایه‌داری منوط به فعالیت موثر بازارهای مالی نظیر بازار سهام و اوراق قرضه خواهد بود. امروزه معاملات مربوط به بسیاری از بازارهای مالی دنیا در بستر بورس انجام می‌شوند. در واقع بورس همانند واسطه‌ای میان خریداران و فروشندگان یا تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ظاهر میشود.
با توجه به وضعیت اقتصادی کشورمان طی سالیان اخیر سرمایه‌گذاری در بورس به یکی از روش‌های محبوب درآمدزایی تبدیل شده است. بورس به منزله بستری برای معامله دارایی مختلف مالی و حقیقی فعالیت می‌کند. بورس اوراق بهادار و بورس کالا 2 رکن کلیدی بازار بورس به‌شمار می‌روند. معاملات مربوط به دارایی‌های مالی (نظیر سهام و اوراق مشارکت) در بورس اوراق بهادار و معاملات دارایی‌های فیزیکی و حقیقی نیز از طریق بورس کالا انجام می‌شوند. قیمت‌گذاری هر سهم در بورس اوراق بهادار با توجه نرخ عرضه و تقاضا برای آن صورت می‌گیرد.
این مطلب را نیز مطالعه کنید: شاخص بورس چیست؟ افزایش و کاهش شاخص بورس به چه معناست؟
فرابورس چیست ؟
شرکت‌ها و تولیدکنندگان همواره به‌دنبال جذب سرمایه موردنیاز خود برای فعالیت هستند. عرضه سهام شرکت در بورس یکی از بهترین روش‌های جذب نقدینگی به‌شمار می‌رود. با این‌حال ورود به بازار بورس دارای ضوابط و چارچوب‌های قانونی ویژه‌ای است که پایبندی به آن‌ها برای برخی شرکت‌ها امکان‌پذیر نیست. در این‌حالت شرکت‌ها برای داد و ستد سهام خود به بازار دیگری موسوم به فرابورس مراجعه می‌کنند. فرابورس ایران نیز همانند بورس اوراق بهادار به‌عنوان مکانی برای خرید و فروش سهام عمل می‌کند. با این‌حال شرایط پذیرش و قوانین معاملاتی در بازار فرابورس به‌مراتب آسانتر از بورس است. بدین‌ترتیب بسیاری از شرکت‌هایی که مایل به حضور در بازار سرمایه بوده و هنوز از شرایط لازم برای ورود به بازار بورس برخوردار نیستند؛ وارد فرابورس شده و در این بازار سازماندهی می‌شوند.
شرکت‌های پذیرش شده در بورس ملزم به ارائه منظم گزارشات مالی خود بوده و از شفافیت عملکرد بالاتری برخوردار هستند. در مقابل سطح نظارت در بازار فرابورس نسبت به بورس کمتر است. این پدیده موجب میشود تا ریسک سرمایه‌گذاری در فرابورس به‌مراتب بیشتر از بورس باشد.
تفاوت بازار بورس و فرابورس چیست ؟
به‌طور کلی بورس دارای 2 بازار با اسامی بازار اول و دوم است. در حالی‌که ساختار جدید بازار فرابورس ایران شامل 5 بازار با اسامی بازار اول، دوم، سوم، بازار پایه و ابزارهای نوین مالی است. سهام شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری پذیرش شده در بازار اول فرابورس داد و ستد می‌شوند. دامنه مجاز نوسان قیمت سهام در این بازار بین 5- تا 5+ درصد و بدون احتساب حجم مبنا خواهد بود. ثبت سرمایه حداقل 1 میلیارد تومانی، سابقه فعالیت برای مدت حداقل 1 سال و نداشتن زیان انباشته سایر شرایط پذیرش شرکت‌ها در بازار اول فرابورس را تشکیل می‌دهند. سهام شرکت‌های زیان‌ده، شرکت‌های سهامی عام و شرکت‌های تازه تاسیس از نوع سهامی خاص که خواهان تبدیل شدن به سهامی عام از طریق افزایش سرمایه هستند و حداقل دارایی ثبت شده توسط آن‌ها معادل 100 میلیون تومان است؛ صرفا در بازار دوم فرابورس پذیرش می‌شوند.
این مطلب را نیز مطالعه کنید: تحلیل بنیادی چیست و چه کاربردی در بورس دارد؟
شرکت‌های فعال در فرابورس
سوال مهم آن است که شرایط حضور شرکت‌ها در فرابورس چیست ؟ شرکت‌های فعال در بازار پایه فرآیند پذیرش را طی نمی‌کنند و در 3 گروه کلی قابل طبقه‌بندی هستند:
- شرکت‌هایی که متقاضی پذیرش نبوده و با توجه به ضوابط قانونی در بازار پایه درج می‌شوند.
- شرکت‌های ثبت شده در بورس که فاقد شرایط لازم جهت پذیرش هستند.
- شرکت‌هایی که با توجه به عدم پایبندی به مقررات بازارهای بورس و فرابورس لغو پذیرش می‌شوند.
جدول ضوابط پذیرش شرکت‌ها در بورس و فرابورس
مقررات مالی در بازارهای اول و دوم فرابورس ایران در مقایسه با بازار پایه به‌مراتب سخت‌گیرانه‌تر هستند؛ لذا ریسک سرمایه‌گذاری در بازار پایه نسبت به 2 بازار دیگر بیشتر است. بازار سوم یا بازار عرضه نیز بستری مناسب برای داد و ستد سهام شرکت‌هایی است که فاقد شرایط لازم برای پذیرش در فرابورس هستند.
همچنین بازارهای بورس و فرابورس از نظر ساعات فعالیت نیز با یکدیگر تفاوت دارند. فعالیت بازار بورس طی روزهای شنبه تا چهارشنبه هر هفته (به‌جز تعطیلات رسمی) از ساعت 9 الی 12:30 انجام میشود؛ در حالی‌که ساعات فعالیت فرابورس از انعطاف‌پذیری بیش‌تری برخوردار است. برای بسیاری از شرکت‌ها، پذیرش در فرابورس به‌مراتب جذاب‌تر از بازار بورس است.
جذابیت‌های بازار فرابورس
در ادامه به بیان مهم‌ترین جاذبه‌های پذیرش در فرابورس می‌پردازیم:
- همان‌طور که پیش‌تر گفته شد؛ فرآیند پذیرش و درج شرکت‌های سهامی عام در فرابورس نسبت به بورس بسیار آسانتر بوده و این فرآیند ظرف مدت کمتر از 1 ماه قابل اجرا خواهد بود.
- شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس با عرضه سهام خود می‌توانند از مزایای تامین نقدینگی ارزان‌قیمت، جذب سرمایه‌گذاران جدید و افزایش سرمایه بهره‌مند شوند.
- شرکت‌های فعال در فرابورس (به جز بازار پایه) می‌توانند از معافیت‌های مالیاتی تا سقف 10 درصد درآمد خود برخوردار شوند.
- سهامداران نمادهای پذیرش شده در فرابورس با وثیقه‌گذاری سهام خود می‌توانند اقدام به دریافت تسهیلات نمایند.
- شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس به آسانی می‌توانند از این بازار خارج شده و یا به بازارهای دیگر منتقل شوند.
- سهام مبادله شده در فرابورس به‌دلیل عدم وجود حجم مبنا دارای معاملات روان‌تر و نقدشوندگی بالاتری هستند.
فرابورس واس از ما بهترونه
همیشه فکر میکردم فرابورس یعنی بالاتراز بورس
و یعنی مال خودشونه ??