دو روی اینترنت؛ فیلترینگ و صیانت در ایران و نجات انسان‌های گرفتار زیر آوار در ترکیه
این روزها در حالی اخبار و ویدیوهای متعدد از زلزله سنگین ترکیه و سوریه در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که توجه به یک نکته حائز اهمیت است، این اخبار و ویدیوها بدون اتصال اینترنت به دست ما نمی‌رسید.
درواقع اینترنت در ترکیه و سوریه حتی پس از زلزله 7.8 ریشتری، خرابی شدید و کشته شده نزدیک به 4 هزار نفر (بر اساس اطلاعاتی که تا به این لحظه منتشر شده) برقرار است و همه می‌توانند از آن استفاده کنند.
اما نکته جالب زلزله ترکیه تنها به این مورد ختم نمی‌شود، اتصال اینترنت در ترکیه نه تنها به پوشش اخبار واقعی و رسمی و همچنین انعکاس اتفاقاتی که در این کشور در حال رخ دادن است کمک کرده، بله باعث نجات مردم شده است.
از روز گذشته تاکنون ده‌ها مورد از افرادی که در ترکیه زیر آوار مانده بودند با ارسال توییت یا پست و استوری در اینستاگرام و همچنین ارسال لوکیشن برای دوستان خود در پیام‌رسان‌های اجتماعی، از زنده بودن و نیاز به کمک امدادی خبر دادند.
قدرت واقعی اینترنت را می‌توان در چنین حوادثی به واقع دید، اتصال اینترنت باعث می‌شود شما اخبار را به لحظه و به درستی پوشش دهید، همچنین حتی با استفاده از بستر اینترنت می‌توانید زندگی خود را نجات دهید.
اما این اتفاق بدون ایجاد زیرساخت ارتباطی پایدار توسط دولت ترکیه ممکن نبود، بر اساس گزارش نت بلاکس، اتصال اینترنت در شهر ملیطه ترکیه تنها حدود 10 درصد کاهش پیدا کرده و اتصال بیش از 80 درصد مردم برقرار است. ملیطه یکی از شهرهایی است که بیشترین آسیب را در در زمین‌لرزه اخیر ترکیه تجربه کرد و بخش اعظمی از این شهر تقریبا با خاک یکسان شده است، با این وجود قطعی اینترنت در این شهر بسیار جزئی است.
البته در مناطق دیگر مانند استان ختای، قطعی به 67 درصد هم رسیده است اما درصد اتصال به اینترنت در اکثر شهرهای زلزله زده حدود 80 تا 90 درصد است.
اما این درصدها چه معانی دارد؟ برای درک بهتر این موضوع بهتر است تا وضعیت اینترنت شهرهای بحران‌زده ترکیه را با کشور خودمان مقایسه کنیم.
صیانت و فیلترینگ در ایران
طی چند ماه اخیر به ویژه پایان تابستان و فصل پاییز شاهد قطعی‌های گسترده در اینترنت بودیم، به عنوان مثال نت بلاکس در 28 شهریورماه اعلام کرد که اتصال اینترنت در سنندج کردستان به صفر درصد رسیده است، درواقع اینترنت به طور کلی در این شهر قطع شده بود.
همچنین درصد اتصال به اینترنت تهران در روز 26 شهریور به 67 درصد کاهش پیدا کرد. در 30 آبان نیز خبر قطع سراسری اینترنت و کاهش شدید دسترسی توسط نت بلاکس تایید شد.
اما نکته قابل تامل آن است که اینترنت در کشورمان به جز شرایط بحرانی و حساس هم قطع می‌شود، به عنوان مثال پس از پایان اعتراضات، در روز برگزاری کنکور، اینترنت کشور با قطعی شدید مواجه شد، درواقع دسترسی کاربران حتی برای برگزاری کنکور هم قطع خواهد شد.
تمام این قطعی‌ها در حالی رخ داده که پلتفرم‌های مشهور و محبوبی مانند اینستاگرام و واتساپ به جمع دیگر برنامه‌های فیلتر شده پیوستند و ضرر هنگفتی به کسب‌و‌کارهای مجازی وارد شد.
بر اساس جدیدترین تحقیقاتی که سایت Top10VPN انجام داده است، طی سال 2022، ایران دومین کشور در جهان بود که بیشترین خسارت اقتصادی از قطع اینترنت و فیلترینگ را تجربه کرده است.
بر اساس این گزارش، در سال 2022 تعداد افراد آسیب دیده از قطعی اینترنت نسبت به سال 2021 بیش از 40 درصد افزایش داشته است. همچنین میزان خسارت قطعی اینترنت در سال 2022 نسبت به سال قبل از آن به میزان 323 درصد افزایش داشته است.
با این وجود قرار نیست دولت و مجلس پای خود را از شاهراه اینترنت بردارد، به تازگی حسن نوروزی، نایب رئیس کمیسیون مشترک بررسی طرح صیانت اعلام کرده که این طرح در کمیسیون مشترک به تصویب رسیده و به‌زودی برای شورای نگهبان ارسال خواهد شد.
وی در مورد جزئیات طرح صیانت توضیح داد: پیام‌رسان‌های خارجی باید در داخل کشور نماینده داشته باشند و نمی‌توانند بدون نماینده فعالیت کنند. اگر ما پایگاه‌های داخلی را تقویت کنیم و آن‌ها هم نماینده داشته باشند، فضای رقابتی پیش می‌آید. پلتفرم‌های خارجی باید تحت شرایط ما فعالیت خود را انجام دهند و در کنار پیام رسان‌های داخلی باید با قبول شروط ما رقابت کنند.
با این وجود به طور قطعی می‌توان فاتحه پلتفرم‌های خارجی را خواند و منتظر اتفاقی مانند ملی شدن اینترنت شد! صیانت از کاربران زمانی معنا پیدا می‌کند که مردم در شرایط بحرانی بتوانند به اینترنت متصل شده و جان خود را نجات دهند، نه آنکه درب اینترنت بر روی آن‌ها بسته شود و به استفاده از چند پلتفرم دست‌چین شده داخلی محدود شوند.