دلیل بی کیفیتی خودرو و گرانی شدید آن چیست؟

از هفت سال پیش تاکنون، هفت وزیر در حوزه خودرو فعالیت کردند ولی هیچکدام نتوانستند خودروی باکیفیت تولید کنند. کره جنوبی همزمان با ایران در حوزه خودروسازی شروع به کار کرده بود. اما اکنون کره جنوبی یکی از صادرکننده مطرح است ولی ایران هنوز هم دارد خودروهای فرانسوی را مونتاژ می‌کند.

سال گذشته حتی رهبر جمهوری اسلامی نیز از این وضع انتقاد کرد و حق را به مردم داد؛ اما نه تنها تغییری ایجاد نشد بلکه شاهد جهش قیمت‌ها نیز بودیم!

وضع خودرو از گذشته تا به حال

در ایران قدیم اینچنین بود که بعد از تولید خودروی پیکان، سیستم قرعه‌کشی اجرا شد. در نتیجه مالکان خودرو پس از ثبت‌نام در طرح و برنده شدن در آن، کل مبلغ را واریز کرده و خودرو را تحویل می‌گرفتند.

این روش از اوایل دهه 80 تا سال 97 ادامه پیدا کرد. خودروسازان در هر شرایطی طرح پیش‌فروش و غیره برگزار کرده تا بتوانند خودروی بی کیفیت خود را بیشتر بفروشند و عرضه بازار کنند. در اردیبهشت ماه سال 99 بود که دوباره این سیستم قرعه‌کشی به کشور بازگشت. این طرح در دولت دوازدهم و حتی سیزدهم نیز رسید. در حال حاضر، سیستم قرعه‌کشی در سایپا حذف شده ولی هنوز محصولات ایران‌خودرو از این طریق در بازار عرضه می‌شود.

صورت مسئله پاک شده است!

بازار خودرو در تیر ماه 93 جهش‌هایی به خود دیده بود؛ محمدباقر نوبخت که سخنگوی وقت دولت بود گفته بود رییس جمهور نیز از این وضع شاکی است! سپس در پایان دولت دوازدهم (در تیرماه 1400) با گرانی 700 تا 800 درصدی در بازار خودرو مواجه شدیم.

با شرکت مردم در طرح نخریدن خودروی صفر در تابستان سال 94، صدای خودروسازان و وزارت صمت در آمد. سپس دولت تصمیم گرفت برای تغییر وضعیت، تسهیلاتی با بازپرداخت هفت‌ساله به خریداران خودرو بدهد. در آن زمان رئیس‌کل وقت بانک‌مرکزی ولی‌الله سیف بود. علی طیب‌نیا نیز وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی بوده و محمدباقر نوبخت نیز سمت ریاست سازمان برنامه و بودجه را برعهده داشت. مسعود نیلی نیز مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور بود.

بازپرداخت 7 ساله

در آن زمان تنها دو حق انتخاب برای دولت وجود داشت؛ ایجاد تغییرات گسترده در صنعت خودروسازی یا فروش خودروهای دپو شده. جمهوری اسلامی به سراغ گزینه دوم رفت. با استقبال زیاد مردم، 20 هزار خودرو ثبت‌نام شد. مالکان خودروی 206 که هفت سال پیش آن را با قیمت 30 تا 32 میلیون تومان خریداری کرده بودند (25 میلیون‌ تومان آن از طریق تسهیلات با نرخ 16 درصد خریداری شده بود)، دیگر قسط آن را به طور کامل پرداخت کردند.

حالا خودروی زیر پای این افراد 150 میلیون تومان ارزش دارد! خب تورم یکی دیگر از صفات بارز بازار خودروی جمهوری اسلامی است!

تعرفه بالا

تعرفه بالا واردات خودرو یکی از دلیل بی کیفیتی خودرو است. تسهیلات 25 میلیون تومانی که به خودروهای دپو شده پرداخت شده بود، در شرایطی بود که این مقدار از تسهیلات 80 درصد قیمت خرید یک خودرو را شامل می‌شد. در این طرح خودروهایی از قبیل تیبا، سمند، تندر 90، پژو 206، پژو پارس و آریو حضور داشتند.

کارشناسان این حیطه گفته بودند که این مقدار از تسهیلات می‌تواند باعث تورم‌ شود ولی دولت توجهی به آن نکرد!

برای فروش خودروهای باکیفیت 2500 میلیارد تومان پرداخت شده بود. گرچه فرقی هم در کیفیت خودروها ایجاد نشد و همچنان ما به دنبال دلیل بی کیفیتی خودرو هستیم!

محمدرضا نعمت‌بخش در گفت‌وگویی به این موضوع اشاره کرد و گفت که قیمت‌گذاری دستوری باعث شده است که خودروسازان نتوانند خودروهای باکیفیت تولید کنند. خودروسازان هم به قطعه‌سازان بدهکار هستند!

عرضه پایین خودرو

به مردم ایران وعده داده شد بود که در دولت سیزدهم طرح قرعه‌کشی خودرو حذف شود. اما هنوز این سیستم از بین نرفته است. خودروهای بی‌کیفیت و کم‌فروش خودروسازان پس از 6 ماه به خریداران تحویل داده می‌شود. این در حالی است که بازار عرضه خودروهای پرتقاضا هنوز تغییری نکرده و همچنان در سطح پایینی قرار دارد.